Het Open Lab Ebbinge, een tijdelijk dorp aan de voeten van de Martinitoren

21/09/2012

 

Het mag dan voor de meesten van ons wel een stukje reizen zijn, er staat echter wel iets prachtigs: Gecreerd voor de tijdelijkheid, het Open Lab Ebbinge. Tegen het decor van de prachtige binnenstad van Groningen is een tijdelijk dorp in de stad verrezen. Het Open Lab Ebbinge is gerealiseerd op het voormalige Cibogaterrein en in het leven geroepen voor de duur van vijf jaar, om te kunnen experimenteren met tijdelijke vormen van ruimtegebruik en om de loop naar het gebied weer te stimuleren, dat de laatste decennia bij de inwoners van Groningen uit de gratie was geraakt.

 

 

Op 20 september organiseerde Groningen er met partners uit het Noordzeegebied o.a. met Delft, Hamburg, Bremen, New Castle, Kortrijk en Göteborg vanuit het Europese Programma Creative City Challenge de ‘Final Conference, Creating Space’. Een betere plek had de organisatie zich niet kunnen wensen. Lokatie en inrichting van het terrein sloten perfect aan bij de conferentie.

Het Ciboga terrein (voormalig gasterrein) was tot voor kort een afgesloten blok braak liggend industriëel terrein. Een fikse ‘sta in de weg’ voor buurtbewoners om zich in de wijk goed te kunnen verplaatsen en een bron van ergernis voor bewoners en ondernemers. De wijk verloederde. De oorspronkelijke fabrieksbebouwing was grotendeels neergehaald, het terrein lag braak, wachtend op woningbouw, dat maar niet van de grond wilde komen. De wijk zat in een neerwaartse spiraal. Men geloofde niet meer in de ooit met zoveel tam tam ingezette planvorming voor herstructurering van het gebied.

Het negatieve imago is nu omgebogen. Het gebied ligt er weer fris bij: een fikse groene grasmat, een stedelijk strand, ruimte om evenementen te programmeren en felgekleurde containers, prettig gestoord gestapeld en verhuurd aan ondernemers, hebben in een hele korte periode het beeld van het grauwe braakliggende gebied verdrongen. Ook de toegangsweg naar het gebied, de Ebbingestraat profiteert volop mee. De leegstand is een halt toegeroepen. De kentering is duidelijk zichtbaar. De straat begint weer te smoelen.

 

 

Het eens afgesloten Cibago terrein wordt nu doorkliefd door een fietsas. Een hele slimme zet. Niet alleen is de wijk daardoor veel beter ontsloten, fietsend Groningen maakt nu ook kennis met het tijdelijke dorp en kan zich verbazen of laten verrassen door wat op het terrein gebeurd. En dat is winst voor allen.

Vaak liggen dergelijke experimentele plekken niet echt in het zicht maar verstopt in de rafelige randjes van een stad of ver weg op industrieterreinen, waar vanuit kraak en antikraak doorgegroeid naar gesubsidieerde plannenmakerij, in een aantal gevallen creatieve spots zijn ontstaan. Spannende plekken waar soms heel veel gebeurd maar waarvan de activiteiten zich dus onttrekken aan het oog van de gemiddelde stadsbewoner. En daardoor ook juist door die stadsbewoner vaak blijvend met argwaan worden bekeken. En dat is op het Ebbinge terrein wel anders. Het terrein lijkt al een beetje bij de stad te horen. De basis voor het ontstaan van het tijdelijke dorp is ook een hele brede geweest. Het zijn met name de ondernemers en bewoners uit wijk geweest die het initiatief van onderaf hebben gepushed.

 

En dat is het nieuwe denken. Bottum up. Organische groei. Daar willen we toch naar toe? De tijd van gemeentelijke blauwdrukken is voorbij. Of nog niet helemaal? Vijf jaar heeft de organisatie gekregen. Niet als incubatietijd om te bewijzen dat het project levensvatbaar is en om vervolgens een eventuele doorstart te bespreken, maar vijf jaar om te experimenteren en dat is het dan. Daarna valt het doek voor eeuwig over het tijdelijke dorp en gaat de gemeente de tijdelijke opgeschorte bestemming, wonen, alsnog realiseren. En dat zal dan heel wat gemakkelijker zijn: Het Open Lab Ebbinge heeft dan het pad geplaveid, de wijk is tegen die tijd weer geliefd en de woonbestemming kan alsnog worden geëffectueerd. Wel een zure gedachte voor de organisatoren van het Lab. Begint de zaak eindelijk te lopen en kunnen ze het veld ruimen, letterlijk en figuurlijk. Of toch ook wel een beetje zoet en is dit een heel mooi voorbeeld van het gezamenlijk bouwen aan een stad door bewoners, ondernemers, overheid en creatieve sector?

In het middaggedeelte van de conferentie stond een onderzoek van temp.architectureurbanism centraal, een onderzoek naar tijdelijk ruimtegebruik in de Noordzeeregio. Tientallen voorbeelden passeerden de revue. Enkele interessante conclusies: bij geslaagde allianties zijn de belangen van gemeente en botttom up initiatiefnemers wel verschillend maar niet tegenstrijdig. Tijdelijke invulling wordt nog veel te weinig door de markt opgepakt, alle onderzochte projecten hebben met name financiële injecties gehad van de overheid. En ook wel een heftige: ‘de architectuur van de organische groei en de tijdelijkheid staat nog in de kinderschoenen, op enkele voorbeelden na bestaan de fysieke tijdelijke interventies uit weinig geraffineerde, standaard bouwcontainers en wordt leegstaand vastgoed instant en nogal fantasieloos gevuld met tijdelijk programma’.

Oef, dat is niet niets. Nog heel wat huiswerk te gaan, dat is duidelijk. Krijgen we het voor elkaar marktpartijen aan te laten haken? En ontstaan er dan wel hele eigenzinnige hoogstandjes gefinancierd door de behoeften vanuit de markt? Spannende tijden dus!

Deel dit artikel:

Citydna. tags